رعایت اخلاق حرفه ای در روابط عمومی
رعایت اخلاق حرفه ای در روابط عمومی
اخلاق اگر چه تابع اصول و قاعدی جهان شمـول است ، اما به سبب ریشه گرفـتن آن از مجموعه ارزش ها و فرهنگ بطن جامعه ، می تواند از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت و متغییر باشد .بر این اساس اصول کلی اخلاق با توجه به فرهنگ و نگرش ها و اعتقادات مذهبی هر جامعه باید تـدوین شود .
مدیران و شاغلان در روابط عمومی در هر جامعه ای علاوه بر رعایت ضوابط و معیارهای اداری به مجموعه ای از رهنمودها و معیارهای اخلاقی و اعتقادی و فرهنگی نیاز دارند تا قادر باشند آنان را در فعالیتها و تصمیم گیری هایشان یاری دهد . به این معیارها اخلاقی و اعتقادی و فرهنگی اصول اخلاقی حرفهای روابط عمومی می گویند .
همان طوری که می دانیم اسلام دین اخلاق و معرفت است تعالیم اخلاقی اسلام ریشه در قران دارد اما نمونه منش اخلاقی کامل متعلق به شخص پیامبر اکرم (ص) بوده که از سوی مسلمان به عنوان (خلق محمدی) خوانده می شود .
فضائلی چون تواضع و فقر ، علو طبع و شرافت ، خلوص و صداقت فضائلی هستد که ایشان برای دیگر انسانها ترسیم می کنند . اگر چه پیامبر اسلام (ص) کاملترین مخلوق خداوند به شمار میآید و بنا به تعبیر یک شعر معروف عربی ایشان فقط انسانی در میان انسان ها نیست بلکه یاقوتی است در میان سنگهای معمولی .
چرا پیامبر اکرم اخلاق حسنه را محور اصلی رسالت خود معرفی کرده؟پاسخ روشن است زیرا عقیده صحیح و عمل صالح بدون اخلاق حسنه ، حاصل شدنی و نه بر فرض حصول ، باقی ماندنی نیست .
حرص ، طمع ، حسادت ، تکبر و رفتار ناخوشایند از رذایل اخلاقی هستند که باعث دور شدن انسانها از اخلاق حسنه و در نتیجه از دست دادن همه چیز و قطع ارتباط با دیگر مخلوقات خواهد شد ضمن اینکه مانع ایمان آنها می شود .
آنچه امروز سایه اسلام را در سراسر جهان گسترده است . تنها اخلاق نیکوی محمدی بود و راه رسیدن به اهداف دین و حکومت دینی تنها و تنها از طرق بسط ارزش اخلاقی میسر می شود .
حال باید شاهد آن باشیم که روابط عمومی ها در کشور اسلامیمان با الگو قرار دادن پیامبر عظیم الشان اسلام و حسن خلق ایشان و هم چنین ائمه اطهار به عنوان طلایه داران اخلاق حسنه ، اخلاق حرفه ای روابط عمومی را با معیارهای اعتقادی ، فرهنگی و ارزشی خود تدوین و ملزم به رعایت :
1- شخصیت افراد را ملحوظ داشته و به کرامت انسانی که در دین مبین اسلام سفارش شده است احترام بگذارد .
2- موجبات اخلاقی و روانی فکری لازم را برای تبادل نظر واقعی آنها فراهم نموده و حق بیان و اظهار نظر را برای کلیه اشخاص قایل شوند .
3- در تمام موارد طوری رفتار کنند که منافع کلیه اشخاص ذی نفع به وسیله ایجاد ارتباط دایم محفوظ بماند .
4- کلیه قول و قرارهای خود را محترم شمارند
5- شرافت و وفاداری را رعایت کنند
6- حقیقت را تابع ملاحظات دیگران قرار ندهند
7- به کارها و پیشه هایی که به شرافت اخلاقی و شخصیت و احترام اشخاص لطمه می رساند کمک نکنند .
8- نظارت دائمی بر رفتار خود در تمام شرایط و به نحو احسن داشته باشند تا اعتماد کسانی را که با آنها در ارتباط است جلب کنند .
9- به انجام رساندن همه وظایف با صداقت و پرهیز از سخنانی که باعث ابهام یا درک نادرست می شود .
10- توجه به ارزش انسان و حمایت از آن و به رسمیت شناختن حقوق انسانی
مواردی که روابط عمومی ها باید ار آن اجتناب کنند :
1- کم اهمیت شمردن حقیقت نسبت به دیگر نیازها
2- انتشار اطلاعاتی که بر مبنای وقایع درست و قابل اثبات بنا نشده اند
3- شرکت در هر اقدام مخاطره آمیز یا اقدامی که غیر اخلاقی و نادرست باشد و بتواند بر شأن و منزلت انسان خدشه وارد سازد
4- به کارگیری هر نوع روش یا تکنیک «تلافی جویانه » برای تحریک ناآگاهانه فردی که قادر به کنترل آزادی خود نیست
بر این اساس هر عضو روابط عمومی باید خواستار حقیقت و درستی و به طور کلی معیارهای مورد قبول و پسندیده جامعه باشد و نباید به طور عمد اطلاعات نادرست و گمراه کننده ای به افراد ارائه دهد و این بدیهی ترین اصول اخلاقی در روابط عمومی است که مورد تایید دین مبین اسلام می باشد .
قران کریم در سوره مبارکه ال عمران آیه شریفه 200 ضمن دعوت به برقراری رابطه اجتماعی ، داشتن شکیبایی و در پیش گرفتن تقوای الهی را برای رسیدن به رستگاری مورد تاکید قرار داده است نکته جالب قران موضوعی که امروز به عنوان اخلاق در روابط عمومی به شکل بسیار ناکافی در مجامع روابط عمومی مطرح است . در این آیه شریفه با زیبایی هر چه تمام تر بیان و اشاره به اطلاع رسانی و انتقال شفاف و صحیح و درست می شود .
علاوه بر ایات نورانی قران کریم سیره عملی و نظری پیامبر اعظم (ص) سر تا سر مردم داری ، مردم یاری و تکریم اربای رجوع است . فرامین حکومتی و سیره عملی حضرت امام علی (ع) نیز مبین و گواه خوبی بر اهمیت بخشیدن به مباجث روابط عمومی و اخلاق حرفه ای آن است که در همین موضوع امام علی (ع) در فرمان مشهور خود خطاب به مالک اشتر درباره اهمیت افکار عمومی می فرمایند:
« تکیه گاه دین ، اجتماع مسلمین و نیروی ذخیره برای دشمنان تنها توده مردم ( افکار عمومی ) هستند پس گوشت به سوی افکار عمومی و گرایشت به جانب آنان باشد» .
که در این ارتباط دهها و صدها موارد از این دست در فرهنگ اسلامی از جمله نکات ارزنده در بحث روابط عمومی هستند که متولیان روابط عمومی در کشور ما به ویژه در دستگاههای فرهنگی باید به تدوین آن بکوشند تا جایگاه روابط عمومی در اسلام بیشتر شناخته شود مگر نه آن است که روابط عمومی علم و هنر ارتباط انسانها با یکدیگر ، تکریم ارباب رجوع ، اگاهی از نظرات دیگران ، علم غلبه کردن بر دلها ، مشاوره با مخاطبان و یک بستر ارتباطی دو سویه و سالم با مخاطبان و مواردی این چنین است که با نگاهی حتی ظاهـری در سیره انبـیاء الهی به وبژه پیامـبر اکرم (ص) و ائمه معـصومین در می یابیم که تمامی این موارد حتی با دقت و هنرمندی بیشتری در تعالیم الهی و سیره آن بزرگواران ساری و جاری بوده است و پیش از آنکه روابط عمومی به شکل امروزی توسط اندیشمندان غربی بیان شود ، اسلام در این مقوله پیشرو و پیشتاز بوده است .
حضرت رسول می فرماید :
- اخلاق نیکو ، از خوشبختی هاست .
- نمی توان همه را به مال راضی کرد ، اما به حسن خلق می توان .
حضرت امیر می فرماید :
- خوش خویی و گشاده رویی دام دوستی است و بردباری گور عیب هاست .
- هر دردی را درمانی است ، جز بداخلاقی که درمان پذیر نیست .
سید جمال الدین اسد ابادی :
- ملت بدون اخلاق ، اخلاق بدون عقیده و عقیده بدون فهم ممکن نیست .
امرسون :
- صاحبان اخلاق ، روح جامعه خود هستند .
سعدی :
- بد اخلاق در دست دشمنی گرفتار است که هر جا برود از چنگ عقوبت او رهایی نیابد.
